Πουστσένο ή Λυτός Χορός. Ο κατεξοχήν διαδεδομένος χορός του νομού Φλώρινας, που παρουσιάζει ποικιλία μελωδιών και τραγουδιών, είναι το « Πουστσένο » (ή «Λυτός»). Το όνομά του προσδιορίζει τον τρόπο που χορεύαμε ή ζητούσαμε από τους μουσικούς. Πολύ συχνά, κάθε χωριό είχε τη δική του μελωδία και έτσι τη γνώριζαν και την ξεχώριζαν οι μουσικοί. Η κατηγορία των τραγουδιών αυτών έχει χαρακτηριστικό ρυθμό και κινήσεις. Το “Ιμπραήμ Χότζα” ανήκει σ’αυτήν την κατηγορία καθώς και άλλα.

Όσον αφορά το χορευτικό ύφος, οι υπάρχουσες πληροφορίες δείχνουν ότι στα καθαρά πεδινά χωριά οι κάτοικοί τους χόρευαν πιο πηδηχτά και πιο «άγρια» σε αντίθεση με τα ορεινά και τα ημιορεινά, οι κάτοικοι των οποίων χόρευαν πιο στρωτά και έιχαν το καλύτερο ύφος σε όλους τους χορούς. Στην Πρέσπα τον χορός χορεύουμε με πάτημα του δεξιού ποδιού στην αρχή, και σε αντίθεση με τον Κάμπο της Φλώρινας όπου είχαμε και την αντίθετη κίνηση, δηλ. άρση του δεξιού ποδιού. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, και στα Κορέστια είχαμε τον χορευτικό τρόπο της Πρέσπας. Στην περιοχή του Ξινού Νερού ο «Λυτός» ήταν διαδεδομένος με το όνομα Τζέμο ή και Πουστσένο, αυτό ήταν και το θέμα του τραγουδιού της συγκεκριμένης και δημοφιλούς μελωδίας.

Πουστσένο ή Λυτός Χορός

Η λέξη ” Πουστσένο ” είναι από το ρήμα “πούσταμ” ( = αφήνω κάτι ελεύθερο). Η λέξη αυτή είναι περιγραφική και αναφέρει στο ύφος του χορευτή, όταν αυτός χορεύει τα βήματα. Χορός λεβέντικος (εξ ου και το δεύτερο όνομά του), αρχηγικός, δύσκολος, που δίνει πολλές δυνατότητες στον πρωτοχορευτή να εκφραστεί. Για να τον χορέψουμε χρειάζεται πλήρης ψυχική ταύτιση μουσικού και πρωτοχορευτή.

Υπάρχουν αρκετές παραλλαγές σε διάφορα χωριά γύρω από τις λίμνες των Πρεσπών και της Αχρίδας, τόσο από τοπικά μουσικά σχήματα όσο και από χορευτές. Οι χορευτές χορεύοντάς τα έχουν την ευκαιρία να επιδείξουν αρετές υψηλής τεχνικής. Πρόκειται για βασικό και μοναδικό χορός της περιοχής, ο οποίος είναι γνωστός και ως “Μπαϊράτς” ή “Μπεράτσε” (δηλ. “Μπεράτικος”) από Αρβανίτες και Βλάχους που κατοικούν σε μερικά χωριά της Φλώρινας καθώς και από Αρβανίτες που κατοικούν στην περιοχή της Αχρίδας, οι οποίοι τον χορεύουν με το ίδιο μοτίβο αλλά και με διαφοροποιημένα βήματα.

Ενδεικτικά ένα τραγούδι – Πουστσένο ή Λυτός:

Πηγή:Μακεδονική Παράδοση

Επιμέλεια: Η ομάδα του syllogoi.com