«Χορεύοντας στο ευθύγραμμο ή στο καμπύλο μονοπάτι» . Κάθε πολιτισμός έχει τα όρια και το στίγμα του στον ιστορικό χώρο και χρόνο.  Η ψηλάφηση και ανάδειξη των στοιχείων εκείνων που συνιστούν την ίδια την ιστορία των τόπων και των λαών γίνεται τα τελευταία χρόνια ολοένα και επιτακτικότερη. Διαφαίνεται τόσο από πολιτιστικούς φορείς όσο και από ατομικές προσπάθειες μια ανάγκη προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία προσεγγίζεται ως κοινωνικό και δημόσιο κεφάλαιο και ως επένδυση για το μέλλον.

Το πολιτιστικό κεφάλαιο κάθε χώρας, που συνδέεται άμεσα με την βιώσιμη ανάπτυξη μέσω της βελτίωσης της ποιότητας ζωής, συμβάλλει αποφασιστικά στη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για την ανάπτυξη. Με αφετηρία επομένως τη σημασία του πολιτιστικού τουρισμού ως μοχλού της αναπτυξιακής διαδικασίας, απαιτείται μια ολιστική και προγραμματισμένη αξιοποίηση των πολιτιστικών πόρων και του πολιτιστικού κεφαλαίου κάθε περιοχής.

Η αποτελεσματική προώθηση αυτής της προσέγγισης προϋποθέτει μια σειρά ενεργειών που περιλαμβάνουν υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας, εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και άλλες καινοτόμες δράσεις.

Στα πλαίσια όλων των παραπάνω, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ατραπού σε συνεργασία με τη εικαστική ομάδα Σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας “ΕνΦλω”., το ωδείο Φλώρινας και τον σύλλογο Ακρίτα Φλώρινας «Ορφέας» υλοποίησαν  μια δράση η οποία συσχέτισε το πολιτιστικό κεφάλαιο της περιοχής  ιδωμένο μέσα από μια σύγχρονη ματιά των εικαστικών τεχνών. Συγκεκριμένα, μέσω του project “Χορεύοντας στο ευθύγραμμο ή στο καμπύλο μονοπάτι” έγινε προσπάθεια από την εικαστική ομάδα της Σχολής Καλών Τεχνών να μελετηθεί το έδαφος σε συνδυασμό με τον βηματισμό, ιδωμένα μέσα από χορευτικές κινήσεις.

«Χορεύοντας στο ευθύγραμμο ή στο καμπύλο μονοπάτι»

Η εμπειρία της βίωσης ενός ή περισσοτέρων χορών ενταγμένη σε ένα συγκεκριμένο χρονικό και χωρικό πλαίσιο αποτυπώνεται στο μονοπάτι (η Ατραπός) το οποίο διαγράφεται νοητά κατά τη διάρκεια εκτέλεσης ενός χορού από τους ίδιους τους χορευτές. Ο χορός ωστόσο ως ευέλικτη κινητική οντότητα, επαναπροσδιοριζόμενη και αναδημιουργούμενη υπόκεινται διαρκώς σε συνεχείς αλλαγές οι οποίες προκύπτουν και πηγάζουν από τις εκάστοτε κοινωνικό-πολιτικές συνθήκες. Το μονοπάτι το οποίο χαράσσεται πλέον νοητά όχι αυτή τη φορά όμως από τους χορευτές σε ένα στενό χωροχρονικό πλαίσιο αλλά από την επικοινωνιακή διάσταση που απορρέει από τους κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς αποτελεί ένα μικρό δείγμα της αποτύπωσης της σύγχρονης εθνογραφίας-λαογραφίας.  

Στον πυρήνα αυτού που ονομάζουμε χορό βρίσκεται ένα βηματολόγιο το οποίο είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη μουσική-τραγούδι αλλά και την ενδυμασία που αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο  του κάθε χορευτή την ώρα της παράστασης.

Συγκεκριμένα, οι μουσικοί ήχοι οι οποίοι είναι άμεσα φορτισμένοι με πολιτισμικά και κοινωνικά νοήματα λειτουργούν  ως μια μορφή συμβολικού συστήματος άμεσα συνδεδεμένο με τη νόηση και το συναίσθημα, ενώ τα  βαθύτερα νοήματα που φέρει η τοπική φορεσιά, αποτελούν σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση των ηθών της τοπικής κοινωνίας, των εθίμων και την ερμηνεία των χορών.

Ειδικότερα, στα πλαίσια του συγκεκριμένου project παρουσιάστηκαν διάφορα εικαστικά έργα των φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών τα οποία είχαν ως θεματική τους την λαογραφία της Φλώρινας, την ανάδειξη των τοπικών φορεσιών αλλά και την μουσικής της περιοχής, ενώ ταυτόχρονα έγινε παρουσίαση τοπικών χορών. Οι ίδιοι οι χορευτές κλήθηκαν να παρουσιάσουν όχι μόνο το σύνηθες βηματολόγιο των χορών αλλά να αναδείξουν το ύφος και το ιδιαίτερο χορευτικό στυλ της περιοχής της Φλώρινας.

Ταυτόχρονα με την έκθεση των εικαστικών έργων αλλά και με την παρουσίαση των χορών πραγματοποιήθηκε έκθεση παραδοσιακών φορεσιών, παρουσίαση λαογραφικών και ιστορικών στοιχείων της περιοχής, προβολή παλαιών φωτογραφιών, και προβολή βίντεο. Η παρούσα δράση πραγματοποιήθηκε στο χωριό Ακρίτας και συγκεκριμένα στο δημοτικό σχολείο του χωριού το οποίο μετά από πολλά χρόνια άνοιξε τις πόρτες του προκειμένου να φιλοξενήσει αυτή την πρωτοβουλία. Επίσης, το project παρουσιάστηκε σε μια ανεξάρτητη καλλιτεχνική έκθεση στην Αθήνα (Platforms project 2018) τον Μάιο του 2018.

Για να δείτε το βίντεο πατήστε εδώ

Στα πλαίσια της δράσης «Χορεύοντας στο ευθύγραμμα ή καμπύλο μονοπάτι» επιχειρήθηκε σύνδεση των εικαστικών τεχνών με την πολιτιστική κληρονομιά ιδωμένη μέσα από μια σύγχρονη ματιά, άμεσα συνυφασμένη με τις νέες τεχνολογίες και με την έννοια της κοινότητας και του κοινού. Συγκεκριμένα , η χορευτική ομάδα της Ατραπού σε συνεργασία με τον εικαστικό Αθανάσιο Μπαμπάνη προέβησαν σε μια σειρά δράσεων αποτύπωσης του γυναικείου σώματος καλυμμένου με την παραδοσιακή ενδυμασία  απαλλαγμένο ωστόσο από τις παραδοσιακές νόρμες και επιταγές και επανατοποθετημένο σε ένα σύγχρονο πλαίσιο επηρεασμένο από τους εξελισσόμενους πολλαπλούς ρόλους της σύγχρονης γυναικείας φύσης. 

«Χορεύοντας στο ευθύγραμμο ή στο καμπύλο μονοπάτι»

 Η φορεσιά ως προέκταση του ανθρώπινου σώματος εξυπηρετεί αρχικά μια πρακτική χρησιμότητα καθώς καλύπτει και προστατεύει το σώμα αλλά παράλληλα αναδεικνύει κύρια σημεία αυτού. Παρουσιάζει το σώμα όπως πρέπει να είναι σύμφωνα με τα πρότυπα και τις επιταγές της κοινωνίας. Τονίζει την έννοια της θηλυκότητας με όρους ευπρέπειας και σεμνότητας και λαμβάνει σοβαρά υπόψη τους ποικίλους ρόλους της γυναικείας φύσης και κυρίως αυτόν της μητρότητας. Επηρεασμένη από το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον και προσαρμοσμένη σε αυτό παρέχει έμμεσα πληροφορίες σχετικά με τη γεωγραφική περιοχή στα πλαίσια της οποίας τοποθετείται καθώς επίσης και τις κοινωνικές επιταγές της εποχής. 

Μέσω της φωτογραφικής έκθεσης επιτυγχάνεται εγκιβωτισμός του παρελθόντος σε παροντικό χρόνο. Πραγματοποιείται μια σύμπραξη παλαιών και νέων στοιχείων στα πλαίσια μιας συνομιλίας που αφορά τον ρόλο των γυναικών και της χειραφέτησης αυτών. Μια συνομιλία ανάμεσα στους υπερβολικούς και ταυτόχρονα όμορφους συνδυασμούς χρωμάτων και αξεσουάρ της παραδοσιακής ενδυμασίας που έρχονται σε απόλυτη σύγκρουση αλλά και ταύτιση με τη γυναικεία φιγούρα του τότε, στο σήμερα. Μια ενδυμασία η οποία κουβαλάει πληθώρα αφηγήσεων για τη δυναμική της γυναικείας φύσης, την υποκριτική ηθική, τον ρομαντισμό, τις συνθήκες ζωής και το κοινωνικό πλαίσιο αλλά και τα ήθη και τα έθιμα της κάθε εποχής. Στα πλαίσια της παρούσας έκθεσης επιχειρείται μια προσπάθεια αναδημιουργίας της αρχικής εικόνας εμπνευσμένη και ενταγμένη στη μοναδικότητα της αισθητικής των προηγούμενων δεκαετιών. Ασπρόμαυρες και στατικές φωτογραφίες του χθες συνομιλούν με πολύχρωμες γεμάτες δράση φωτογραφίες του σήμερα με κεντρικό πρόσωπο τη γυναικεία φιγούρα. Φωτογραφίες σε απόλυτη επικοινωνία και αλληλεπίδραση εμπλουτισμένες με αντίστοιχο ακουστικό υλικό.

Πηγή:Αναστασία Τσουτσούλη